Amaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun

176 ilâ 181 inci maddeleri uyarınca sağlanan adli yardımla ilgili usul ve esasları

düzenlemektir.

Adli yardımın amacı, bireylerin hak arama özgürlüklerinin önündeki engelleri aşmak ve hak

arama özgürlüğünün kullanımında eşitliği sağlamak üzere, avukatlık ücretini ve yargılama

giderlerini karşılama olanağı bulunmayanların avukatlık hizmetlerinden yararlandırılmasıdır.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 1136 sayılı Kanunun 176 ilâ 181 inci maddeleri uyarınca adli

yardım bürosunun kuruluşunu, görev ve yetkilerini, adli yardım isteminin yapılışını,

görevlendirilecek avukatların ve ücretlerinin belirlenmesini, adli yardım bürosunun gelir

ve giderlerini, işleyiş ve denetimi ile Türkiye Barolar Birliği hesabına aktarılan paraların,

barolar arasında dağıtımını ve kullanımını kapsar.

Hukuki Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik, 1136 sayılı Kanunun 180 inci ve 181 inci maddelerine

dayanılarak hazırlanmıştır.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Adli Yardım Bürosu ve Temsilcisi

Madde 4 — (Değişik:RG-8/10/2022-31977) Her baro merkezinde, baro yönetim kurulu

tarafından belirlenip görevlendirilecek yeterli sayıda avukattan oluşan bir adli yardım bürosu

kurulur. Birden fazla baronun bulunduğu illerde her bir baro tarafından adli yardım bürosu

oluşturulur.

(Ek:RG-7/11/2020-31297)(1) (Mülga:RG-8/10/2022-31977)

(Ek:RG-7/11/2020-31297)(1) (Değişik:RG-8/10/2022-31977) Baro yönetim kurulu ayrıca,

baro merkezi dışında, avukat sayısı beşten fazla olan her yargı çevresinde bir avukatı, adli

yardım bürosu temsilcisi olarak görevlendirebilir. Gerektiğinde, yeteri kadar temsilci

yardımcısı da görevlendirilir.

1Adli yardım bürosu ve temsilcileri, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununda

öngörülen görevler ile baro yönetim kurullarının Avukatlık Kanunu ve Yönetmelikler

çerçevesinde vereceği görevleri yerine getirirler.

(Değişik:RG-8/10/2022-31977) Adli yardım bürosu, temsilcileri ve personeli, işlerini adli

yardımdan sorumlu baro yönetim kurulu üyesinin sorumluluğunda ve denetiminde yürütürler.

(Değişik:RG-8/10/2022-31977) Adli yardım bürosu ve temsilcilerine, hizmetin

yürütülebilmesi için adli yardım ödeneğinden karşılanmak üzere yeterli mekan, büro donanımı

ve personel sağlanır.

Barolar, avukat stajyerlerine, adli yardım bürosu ve temsilciliklerinde eğitim amacıyla geçici

süreli görevler verebilirler.

Adli Yardım İstemi ve Görevlendirme (Değişik Başlık: RG-7/11/2020-31297)

Madde 5 — Adli yardım istemi, hizmetin görüleceği yer adli yardım bürosuna ve

temsilciliklerine yapılır. Başvurularda, istem sahibinden Ek-1’de yer alan adli yardım

başvuru formu, Ek-2’de yer alan imzalı taahhütname ve Türkiye Barolar Birliğinin

internet sitesinde yayımlanan aydınlatma metni ile açık rıza beyanı alınır.

Başvurular adli yardım esas defterine kaydedilir. Bu defter elektronik ortamda da

tutulabilir.

Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, istem sahibinden Ek-3’te belirlenen gerekli belgeleri

ister, gerektiğinde istemin haklılığı konusunda uygun bulacağı araştırmayı yapar ve karar verir.

Bu araştırmada, kamu ve özel kurum ve kuruluşları, adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine

yardımcı olurlar. Baro yönetim kurulu, gerekli belgelere e-Devlet üzerinden ulaşması

hukuken mümkün olmayan başvuruculardan istenecek belgeler konusunda değişiklik

yapabilir.

Adli yardım hizmetinin sağlanacağı yer barosunun farklı olması halinde, başvuruyu alan

büro, başvuruyu adli yardım hizmetinin sağlanacağı büroya gönderir. Birden fazla işlemi

gerektirdiği için aynı anda farklı baroların yetki alanına giren bir başvuru olması

halinde, başvuruyu alan büro, kendisine ilişkin başvuruyu değerlendirmek üzere

ayırarak, başvurunun ilgili kısmını yetkili barosuna gönderir.

(Değişik: RG-8/10/2022-31977) Adli yardım isteminin reddi kararı istemde bulunana

bildirilir. İstem sahibi kendisine yapılan bildirimden itibaren on gün içinde yazılı veya

sözlü olarak baro başkanına başvurabilir. Baro başkanı yedi gün içinde karar verir ve bu karar

kesindir. Süresinde karar verilmediği takdirde talep ret edilmiş sayılır.

Adli yardım görevi Türkiye Barolar Birliği veya Barolar tarafından verilen adli yardım

eğitimi almış, serbest veya bir avukat yazıhanesinde ücretli olarak çalışan avukatlara

eşitlik ilkesi esaslarına göre verilir.

(Ek: RG-7/11/2020-31297) (Mülga: RG-8/10/2022-31977)

(Ek: RG-7/11/2020-31297) (Mülga: RG-8/10/2022-31977)

(Ek: RG-8/10/2022-31977) Birden fazla baronun bulunduğu illerde yargı mercilerinin talebi

üzerine yapılacak görevlendirmeler, Türkiye Barolar Birliği tarafından oluşturulan elektronik

bilişim sistemi üzerinden o ildeki avukatlar arasında eşitlik gözetilerek yapılır.

(Ek: RG-8/10/2022-31977) Birden fazla baronun bulunduğu illerde yargı mercilerinin talebi

üzerine baroların adli yardım listelerinde bulunan ve adli yardım hizmeti ile görevlendirilecek

avukatlara ilişkin tek liste yapılır. Bu liste, Türkiye Barolar Birliği sicil numarası esas alınarak

oluşturulur.

(Ek: RG-8/10/2022-31977) Yargı mercinin talebinin Türkiye Barolar Birliği sistemine

ulaşması üzerine listeden görevlendirme yapılır. Görevlendirmeye ilişkin esaslar, yönerge ile

belirlenir.

Bu Yönetmelik kapsamında, istem sahibine yapılacak bildirimler başvuru formu ve

taahhütnamede kendisi tarafından bildirilen iletişim kanallarından en az biri kullanılmak

suretiyle yapılır.

Taahhütnamede Yer Alacak Unsurlar

Madde 5/A — Taahhütnamede aşağıdaki konularda istem sahibinin beyanları yer alır:

a) Adli yardım kabul kararının bildiriminden itibaren on gün içerisinde

görevlendirilen avukata ulaşacağı, avukatın adli yardım görevine başlaması için gereken

vekaletname, bilgi ve belgeler ile zorunlu yargılama harç ve giderlerini teslim edeceği,

bilgilerde değişiklik olması hâlinde on gün içinde bildirimde bulunacağı beyanı.

b) İşin sonunda, nafaka alacakları hariç olmak üzere maddi bir yarar elde etmesi

halinde avukata ödenen ücret ile elde edilecek maddi yararın %5’ini baroya ödeyeceği

beyanı.

c) Adli yardım isteminin haksız olduğunun sonradan anlaşılması veya verdiği bilgi

ve belgelerin doğru olmadığının tespiti halinde görevlendirilen avukata ödenen ücretin iki

katı ve yapılmış masrafları yasal faizleri ile geri vereceğine ilişkin beyanı.

d) İstem sahibinin görevlendirilen avukatı azletmesi, başka bir avukatı vekil tayin

etmesi, adli yardım talebinden kendi isteğiyle vazgeçmesi, davadan feragat etmesi ya da

aleyhindeki davayı kabul etmesi halinde ise, avukata ödenen ücret ve yapılmış masrafları

yasal faizleri ile geri vereceğine ilişkin beyanı.

Adli Yardımın Yapılışı

Madde 6 — a) Adli yardım isteminin kabulüyle, gerekli iş ve işlemleri yapmak ve yürütmek

üzere bir veya birkaç avukat görevlendirilir. Görevlendirme yapıldığı istem sahibine

bildirilir. İstem sahibinin gerekli bilgi, belge ve vekaletname ile birlikte görevlendirilen

avukata başvurması istenir. Görevlendirilen avukat, görevlendirme yazısının, işe ve ilgiliye ait

bilgi, belge ve vekaletnamenin, adli müzaheret istemi reddedilmiş ise iş için zorunlu masraf

avansının kendisine ulaşması ile avukatlık hizmetlerini yerine getirmek yükümlülüğü altına

girer.

Görevlendirilen avukatın yükümlülüğü, ivedi görevlendirmeler hariç, istem sahibinin on gün

içerisinde hizmetin görülebilmesi için gerekli belge ve bilgiler ile avukatlık ücreti dışındaki

zorunlu yargılama giderlerini vermemesi veya vekaletname vermekten kaçınması ile sona erer.

Görevlendirilen avukat, bu durumu gecikmeden, kendisini görevlendiren adli yardım bürosuna

ya da temsilciliğine bildirir.

Görevlendirme süreci için gereken sürenin, istem sahibinin hakkının ortadan kalkmasına

neden olacağı veya giderilmesi imkânsız zararları doğurabileceği anlaşılan başvurular,

ivedi görevlendirme olarak kabul edilir. Bu durumda, adli yardım hizmetinin görülmesi

için gerekli iş veya işlemler bu Yönetmelikte öngörülen sürelere tabi olmaksızın derhal

yerine getirilir.

b) Görevlendirmede, avukatların mesleki faaliyet alanlarına ilişkin beyanları ve

aldıkları meslek içi eğitimler dikkate alınır.

c) Görevlendirilen avukat, bu işi yapmaktan haklı bir neden olmaksızın çekinmek isterse,

görevin kendisine bildirildiği tarihten itibaren on beş gün içinde, o işin tarifede belirlenen

ücretini baroya ödeyerek görevden çekilebilir.

d) Görevlendirilen avukat, 1136 sayılı Kanun hükümlerine göre işi sonuna kadar takip

etmekle yükümlüdür. Bağlantı ve ilişki bulunsa bile başka dava ve icra takipleri veya benzeri

hukuksal işlemler, görev konusu iş kapsamında kabul edilmez.

e) İstem sahibinin çıkaracağı vekaletname masrafı adli yardım faslından ödenebilir.

Yargılama giderlerini karşılayamayacaklar için 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk

Muhakemeleri Kanununun 334 ila 340 ıncı maddeleri gereğince adli yardım talebinde

bulunulur. Bu talebin reddi halinde ilgilisi, avukatlık ücreti dışındaki diğer yargılama giderlerini

karşılamak durumundadır. Aksi halde, adli yardım isteminden vazgeçilmiş sayılarak avukatın

görevi sonlandırılabilir.

Ancak, yargılama giderlerinin karşılanamayacağının açıkça anlaşılması ve adli yardım

talebinde bulunanın haklılığı açısından kesin veya kuvvetli bir kanı oluşması halinde, adli

yardım bürosunun veya adli yardım temsilcisinin önerisi üzerine baro yönetim kurulu kararıyla

adli yardım fonundan karşılanır. Yargılama giderlerinin fon tarafından karşılanması

halinde dava sonunda iade olunacak harç ve yargılama giderleri fona aktarılır.

f) Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, görevlendirilen avukatın hizmeti yerine getirmesi ile

ilgili aşamaları izler. Avukat, işin hangi aşamasında olursa olsun, kendisinden istenen bilgi ve

belgeleri vermek zorundadır. Görevlendirilen avukat görevlendirildiği tarih itibarıyla her

yıl için davanın sürecine ilişkin hazırlayacağı raporla adli yardım bürosunu bilgilendirir.

Hizmetin sonunda da, bu konudaki raporunu ve hizmetin sona erdiğini gösterir belgeleri adli

yardım bürosuna ya da temsilciliğine iletir. Büronun ya da temsilciğin raporlarda ve

belgelerde mevzuata aykırılık veya ihmal tespit etmesi halinde durum baro yönetim

kuruluna sunulur.

Ödenecek Ücret

Madde 7 — (Değişik: RG-8/10/2022-31977) Adli yardımla görevlendirilen avukata,

görevlendirmeye konu iş için asgari ücret tarifesinde gösterilen maktu ücret baro yönetim

kurulu kararı ile peşin ödenir.

Ödeme yapılması için gerekli belgeler; vekaletname örneği, dava dilekçesi, tevzi formu,

ön inceleme tutanağı, tensip tutanağı, duruşma tutanağı, takip talebi ve ödeme emri,

sunulan dilekçe ya da talep örneği, karar, harç makbuzu olup, ödeme esnasında

hangilerinin talep edileceği görevlendirmenin yapıldığı aşama da dikkate alınarak

görevlendirmenin konusuna ve mahiyetine göre baro yönetim kurulu tarafından

belirlenir.

(Ek: RG-7/11/2020-31297)(2) (Mülga: RG-8/10/2022-31977)

(Ek: RG-7/11/2020-31297)(2) Aynı işe birden fazla avukat görevlendirilemez. Ancak görevden

çekilen avukatın yerine görevlendirilen yeni avukata ayrıca ücret ödenir.

(Mülga fıkra: RG-28/12/2011-28156)

(Değişik fıkra: RG-14/4/2017-30038) Yargıtayda, Bölge Adliye Mahkemelerinde veya Bölge

İdare Mahkemelerinde görülecek duruşmalı işlerde ayrıca, Ankara'ya veya Bölge

Mahkemesinin bulunduğu ile gidiş-geliş ücreti ödenir. Adli yardımdan yararlananın veya

vekilinin talebi halinde Ankara veya Bölge Mahkemesinin bulunduğu il barosundan

görevlendirilecek avukat aracılığı ile duruşma takip edilebilir. Ödenecek yol ücreti, 400

kilometreden daha yakın (400 kilometre dâhil) mesafeler için otobüs veya birinci sınıf tren

bileti; 400 kilometreden daha uzun mesafeler için ekonomi sınıfı uçak, otobüs veya birinci sınıf

tren bileti ile kullanılan ulaşım aracının kalkış ve varış istasyonları ile ev, işyeri veya hizmetin

verileceği kurum arasındaki transfer için yapılan mutat giderlerini kapsar. Avukatın özel aracı

ile seyahat etmesi gibi durumlarda ödenecek ücret mutat ulaşım araçlarına göre belirlenir.

Tüm masraflar belgeye dayandırılır. Belgesiz ödeme yapılamaz.

(Mülga fıkra: RG-20/10/2007-26676)

(Değişik: RG-8/10/2022-31977) Adli yardım görevini haklı nedenler dışında tamamlamayan

avukat, aldığı ücretin iki katını baroya ödemekle yükümlüdür.

Adli Yardım Bürosunun Gelirleri

Madde 8 — Adli yardım bürosunun gelirleri şunlardır:

a) Türkiye Barolar Birliğinden baroya gönderilecek adli yardım ödeneği,

b) Kamu ve özel kurum ve kuruluşlarından, il veya belediye bütçelerinden baroya yapılan

yardımlar,

c) Bu amaçla yapılan her türlü bağışlar,

d) Adli yardım görevlerinden çekilen ve haklı neden olmaksızın hizmeti

sonuçlandırmayan avukatlardan geri alınan ücretler,

e) Yönetmeliğin 5/A maddesinde düzenlenen taahhütname gereği ilgiliden alınan

paralar,

f) Yardımdan yararlanan ilgili lehine ilamda belirlenen harca esas değerin %5’i.

Adli Yardım Bürosunun Giderleri

Madde 9— Adli yardım bürosunun giderleri şunlardır:

a) Adli yardımla görevlendirilecek avukatlara ödenecek ücretler ve zorunlu yol giderleri,

gerektiğinde vekaletname, çeviri masrafları dava harç ve masrafları,

b) Büroda görevlendirilecek avukat ve personelin ücretleri,

c) Büro donanımı, kırtasiye, kira ve diğer giderler.

Adli yardım paraları, münhasıran adli yardım hizmetlerinde kullanılır ve baro bütçesinin ayrı

bölümlerinde gösterilir. Bu bölümden kalan gelir fazlası, bir sonraki yılın aynı faslına aktarılır

(Ek:RG-7/11/2020-31297) (Mülga:RG-8/10/2022-31977)

Adli Yardım Parasının Barolara Dağıtımı

Madde 10 — Türkiye Barolar Birliği, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun

180 inci maddesi uyarınca tahsil edilen parayı bütçesinin adli yardım faslına aktararak, bankada

açacağı ayrı bir hesapta toplar. Bu hesapta toplanan paranın % 10 u Türkiye Barolar Birliğinin

adli yardım giderleri ve adli yardım dengeleme fonu için ayrılır, kalanı barolara gönderilir.

(Değişik fıkra:RG-28/12/2011-28156) Her baroya (5) temel puan verilir. Verilen (5)

temel puana;

a) Her (50) üye avukat için (1) puan,

b) (Değişik:RG-8/10/2022-31977) Her (5.000) nüfus için (1) puan eklenerek adli yardım

ödenek puanı saptanır. Birden fazla baronun bulunduğu illerde, her beş bin nüfus için tespit

edilecek toplam puanın yüzde kırkı o ilde bulunan barolar arasında eşit olarak, kalanı ise o ilde

levhaya kayıtlı toplam avukat sayısına bölündükten sonra elde edilen rakamın her baronun üye

sayısına çarpımı sonucu elde edilecek puana göre dağıtılır.

Puanlamada 0.5’in altındaki küsuratlar dikkate alınmaz, bunu aşan küsuratlar ise (1)

puana tamamlanır.

Barolara gönderilecek adli yardım payı aşağıdaki şekilde hesaplanır:

TBB toplam adli yardım parası X 0.90 X baro adli yardım ödenek puanı

Baro adli yardım ödeneği = ---------------------------------------------------

                                             Tüm baroların adli yardım puanları toplamı

Yıl içinde barolara gönderilmiş olan ödenekler, yıl sonunda barolara ayrı ayrı bildirilir.

Barolar, kendi paylarına düşen adli yardım ödeneğinin yıl içinde bitmesi halinde, adli

yardım bürosunun gerçekleşen harcamalarını, ödeneğin gerekçesini ve bekleyen işleri içeren

rapor ile Türkiye Barolar Birliği adli yardım dengeleme fonundan ek ödenek isteyebilirler.

Türkiye Barolar Birliği yönetim kurulu tarafından, istemin uygun bulunması halinde ek ödenek

gönderilir. Barolara gönderilen ödenek yıl içinde kullanılmaz ise bir sonraki yıla aktarılır.

Barolar her yılın sonunda adli yardım yıl sonu raporu düzenleyerek Türkiye Barolar

Birliğine gönderirler. Türkiye Barolar Birliğindeki kayıtlar ile bu raporlar esas alınarak hesap

mutabakatları sağlanır.

Barolara tahsis edilen ödenek, dört taksit halinde ödenir. Barolar kendilerine tahsis edilen

ilk ödemeden sonra üçer aylık rapor düzenler ve Türkiye Barolar Birliğine gönderir.

Raporların Yönetmeliğe uygunluğu tespit edildikten sonra bir sonraki ödeme yapılır.

Takip eden diğer ödemelerde de aynı usul uygulanır.

Adli Yardım Bürolarının Denetimi

Madde 11 — Baro yönetim kurulu, adli yardım bürosu ve temsilciliklerinin çalışmalarını her

zaman denetleyebilir. Baro denetçileri ayrıca mali açıdan adli yardım bürosu ve

temsilciliklerini de kapsayan çalışmalarını, Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere altı

ayda bir düzenleyeceği raporla, baro yönetim kuruluna bildirir.

Geçiş Hükmü

Geçici Madde 1- Bu maddeyi ihdas eden Yönetmelik ile değiştirilen 5 inci maddenin altıncı

fıkrasında yer alan adli yardım eğitimine ilişkin hüküm ile 6 ncı maddenin (b) bendi

hükmü 01/01/2025 tarihine kadar uygulanmaz.

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

Madde 12 — 14/11/2001 tarih ve 24583 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Adli Yardım

Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 13 — Bu Yönetmelik 10/3/2004 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde

yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 14 — Bu Yönetmelik hükümleri Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu tarafından

yürütülür.